Gids voor de laatste dagen

2018

NUR: 707

Recensies

Opwekking

01-09-2018

Onlangs werd de Doemdagklok verschoven naar 2 voor 12. Zo dichtbij is het einde van de wereld, volgens een groep experts. Veel mensen maken zich inderdaad zorgen over de toekomst. Welke kant gaat het op? In dit boek beschrijft Reinier Sonneveld in grote lijnen hoe de hedendaagse technologie zich ontwikkelt en in welke richting onze cultuur zich beweegt. Tegelijkertijd zoomt hij in op verhalen en teksten uit de Bijbel, die verrassend actueel blijken. Veel huidige ontwikkelingen ontsporen, maar Sonneveld laat zien waarop je kunt hopen en wat dat betekent voor je leven vandaag. Met creatieve aanwijzingen voor tien inspirerende gesprekken. Geen stap voor stap gids over wat ons te wachten staat, maar een warme uitnodiging om met open ogen midden in de wereld te staan - met de blik op een hoopvolle toekomst!

Woord en Dienst

01-05-2018
Wat de toekomst brengen moge ***
Op het gebied van de eschatologie - de leer van de laatste dingen - heeft Reinier Sonneveld een origineel en prikkelend boek geschreven. Het eerste deel biedt een boeiende peiling van de huidige technologie en allerlei toekomstscenario's. Sonneveld maakt helder dat de zogenaamde 'doemdagklok' niet voor niets verschoven is naar 2 voor 12.
In het tweede deel zet hij daar het verhaal tegenover van de religie, en dan met name het christelijk geloof. Beter gezegd: hij zoekt naar raak- en schuurvlakken. Prachtig is zijn vergelijking van de moderne) goden en God. Goden zijn hongerig, God niet: Hij is een overvloeiende bron van liefde. Juist die bron biedt hoop. Deze hoop weet Sonnneveld dichtbij te brengen, juist ook voor hier en nu. Boeiende exposés over Jona, Jezus' kruiswoorden en de hel geven genoeg aanleiding tot verdere doordenking en verwerking. Nadeel vind ik dat het boek meer weg heeft van een collage dan dat het een coherent geheel vormt. Het is wel bijzonder en eigentijds uitgegeven.

CIP.nl

15-05-2018
'We moeten het denken over het einde terug claimen van de gekkies', schrijf je. Wat bedoel je hiermee?
“Wie zich via internet wil verdiepen in het einde van de wereld wordt direct met vage samenzweringstheorieën geconfronteerd, vaak ook nog op een hysterische toon. Mensen die zich hiermee bezighouden, hebben dit onderwerp zo sterk toegeëigend dat het even duurt voordat je bij nuchtere informatie terechtkomt. Met geschreeuw en hysterie wil ik als theoloog niets te maken hebben. Ik verdiep mij liever in nuchtere feiten en analyses.”
Waarom heb je besloten om je desondanks toch in de toekomst van de mensheid en het einde van de wereld te verdiepen?
“Inmiddels houdt dit onderwerp mij alweer een jaar of tien bezig. Eén van de omslagpunten was de geboorte van ons zoontje die nu twee is. Ik dacht: ‘We krijgen een kind en hem wil ik voorbereiden op een leven in deze wereld. Maar welke wereld wordt dat? Hoe ziet het er hier uit over pakweg twintig, dertig jaar?’
Op de achtergrond speelde een aantal ontwikkelingen die technologie in een ander daglicht zetten. Mijn schoonouders verkopen bijvoorbeeld 3D-apparatuur. Dat vond ik erg nuttig. Totdat ik las dat iemand er met een 3D-printer in was geslaagd om een pistool en later zelfs een mitrailleur te verkrijgen. Misschien naïef van me, maar dat had ik echt niet zien aankomen.
"Geloven is je laten corrigeren door Jezus. Dat geldt ook op technologisch gebied."
Een paar jaar geleden heb ik bijgedragen aan de totstandkoming van de glossy Jezus! In zekere zin hadden we als makers een techniek toegeëigend om door middel van een glossy iets te kunnen betekenen voor onze God. Op een gegeven moment las ik dat terreurgroep Al-Qaeda over knap gemaakte glossy’s beschikte en vormgevingstechnieken toepasten die wij ook hebben gebruikt.
Ook wijst Reinier op deze petitie, ondertekend door duizenden wetenschappers, gericht tegen de ontwikkeling van autonome wapens – wapens die zelfstandig beslissen om wel of niet iemand te doden. “Die wetenschappers zagen deze ontwikkeling escaleren, maar daar is nauwelijks op gereageerd.
Kortom, de technologische ontwikkeling is duidelijk aan het ontsporen, maar machthebbers weigeren om in te grijpen. Deze drie kantelpunten zijn voor mij aanleiding geweest om dit boek te schrijven.”
Het einde van de wereld kan betrekking hebben op zichtbare gebeurtenissen, zoals wereldrampen. We hebben het hier over zaken die voor een groot deel onzichtbaar zijn. In hoeverre zijn we ons als christenen hiervan bewust?
“Ik heb de indruk dat christenen in de afgelopen vijftig jaar minder kritisch zijn geworden. De introductie van de televisie ging gepaard met de nodige weerstand en reflectie. Aan de lopende band verschenen er publicaties over ‘verstandig omgaan met de tv’. Die publicaties zie ik nu nauwelijks meer. Zo is de opkomst van internet veel minder kritisch gevolgd.”
De laatste tien jaar merkt Reinier een omslag. “Volgens mij voelen steeds meer christenen zich minder thuis in de Nederlandse cultuur. Maar dat heeft meer betrekking op seculiere denkbeelden en niet op technologie, waar we vrij klakkeloos mee omgaan.”
"Ook in onze cultuur – die stervende is – kunnen we prachtige dingen doen en van betekenis zijn."
Wat is dan je boodschap voor christenen in Nederland? Bewuster omgaan met onze privacy-instellingen?
“‘We moeten op onze privacy letten’ zou ik een te plat advies vinden. De essentiële vraag is: staan we het Jezus toe om ons gedrag te corrigeren? Door middel van mijn boek wil ik aangeven dat ook technologie bij die vraag hoort. Geloven is je laten corrigeren door Jezus. Dat geldt ook op technologisch gebied. In de praktijk zal dat betekenen dat je niet overal in mee gaat en ontwikkelingen afremt.”
De schrijver geeft een voorbeeld uit zijn eigen leven. “Ik maak geen gebruik van een smartphone. Ook ben ik vegetariër. Voor mij zijn dat twee manieren om hedendaagse ontwikkelingen bij te sturen, in de persoonlijke sfeer natuurlijk. Daarmee denk ik niet dat ik de wereld ga redden. Volgens mij hebben we uit christenen nooit dingen gedaan om de wereld te redden. Wel om uit liefde voor God en de mensen om ons heen te handelen. Onze roeping is niet een paradijs stichten op aarde, maar om te leven zoals Jezus zou leven. Daar gaat het om: zo teder en zorgvuldig mogelijk met onszelf en onze omgeving omgaan.”
Terugkomend op de hedendaagse technologie verwijst Reinier ter illustratie naar de modernisering van auto’s. “De ontwikkeling van auto’s brengt ook risico’s met zich mee. Om dat in te perken zijn regels en controle nodig. Het ingewikkelde is dat controle nieuwe gevaren met zich meebrengen. Om even bij de auto te blijven: de veiligheidsgordel is bedacht om mensenlevens te redden. Maar wie in een sloot terechtkomt en met een gordel vastzit, moet veel meer moeite doen om zichzelf te bevrijden.
Denk ook aan de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA. Men heeft hele slimme, geautomatiseerde hacktechnieken ontwikkeld. Die technieken zijn gestolen, waarmee miljoenen mensen zijn gechanteerd. Hoe meer controle we inbouwen, hoe meer risico’s ze met zich meebrengen omdat alles in verkeerde handen kan vallen. En daar gaan we niet uitkomen.”
Dat voelt erg machteloos…
“Ik weet dat dit demotiverend klinkt, maar dat is echt niet nodig,” maakt Reinier duidelijk. “We leefden altijd al met het besef dat aan deze aarde een einde komt en we ooit gaan overlijden. Het verschil is dat we het nu meer concreet zien worden. We bevinden ons nu in de eindfase van deze wereld. Maar dat verandert voor christenen niets aan hun roeping.
"De technologische ontwikkeling is duidelijk aan het ontsporen, maar machthebbers weigeren om in te grijpen."
Als iemand dodelijk ziek is, ben je ook niet machteloos. Je bent machteloos als het gaat om de vraag of die ander wel of niet beter wordt. Maar je kunt nog heel veel betekenen voor iemand die dodelijk ziek is. Je kunt wel degelijk het leven draaglijker maken en zelfs het leven vieren. Ook in onze cultuur – die stervende is – kunnen we prachtige dingen doen en van betekenis zijn.
In die zin heb ik ook een boodschap voor ongelovige mensen. Ook zonder geloof in een God kun je ervoor kiezen om liefdevol met deze wereld om te gaan. Als christen komt daar nog bij dat ik mag weten dat deze wereld uiteindelijk gaat overleven. Dat brengt toch een andere houding met zich mee. Wat wij hier doen is een voorbereiding op een eeuwig leven op een nieuwe aarde.”
Je schrijft dat de Bijbel de toekomst niet ziet als een vlucht uit het heden, maar als een bron daarvoor. Wat bedoel je daarmee?
“Christus is de samenvatting van de geschiedenis. Hij noemt zich vaak de Mensenzoon. Daarmee zegt Jezus dat Hij de representant van de mensen is. ‘In Mijn geschiedenis gebeurt in het klein wat met alle mensen gebeurt.’ Dat heeft als consequentie dat als je iets over de toekomst wil weten naar Jezus moet kijken. Zijn leven is eigenlijk de trailer van de film. De film van de geschiedenis is in Hem voor een deel verklapt.
Het Nieuwe Jeruzalem komt vanuit de hemel naar deze aarde. Dat betekent dat onze toekomst hier gelegen is, maar bijvoorbeeld ook dat we door een proces van verzoening moeten. Kijk naar wat zich afspeelde tussen Jezus’ opstanding en Zijn hemelvaart. Hij verzoende Zich met Thomas en Petrus. Er is nog oud zeer dat stamt uit de tijd Zijn dood. Jezus moest met hen door een proces heen om verzoening tot stand te brengen. Voor een deel is dat verzoeningsproces ook onze toekomst. Op deze wijze kun je aan Jezus’ leven zien wat er in de toekomst met ons zal gaan gebeuren. Wil je essentiële dingen weten over de toekomst? Kijk naar Jezus!
Het besef dat we het nog een eeuwigheid met anderen en deze aarde moeten uithouden kan beangstigend zijn, maar ook een stimulans om zo goed mogelijk voor deze aarde te zorgen of het met anderen goed te maken.”